Cyberprzestępcy stają się coraz bardziej kreatywni, a jedną z najczęściej spotykanych metod wyłudzania pieniędzy jest oszustwo na pracownika banku. Przestępcy, wykorzystując nowoczesne technologie, takie jak spoofing, podszywają się pod przedstawicieli banków, próbując wyłudzić dane do logowania do kont, pieniądze lub inne poufne informacje. W Polsce coraz częściej zdarzają się przypadki, gdzie osoby tracą oszczędności życia, ponieważ uwierzyły fałszywym „pracownikom banku”. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest spoofing, jak działają oszuści i co zrobić, aby nie paść ich ofiarą.
Co to jest spoofing i jak działa?
Spoofing to technika cyberprzestępstwa, która polega na podszywaniu się pod inną osobę lub instytucję, w tym przypadku pod bank, za pomocą fałszywych numerów telefonów, e-maili lub stron internetowych. Dzięki narzędziom dostępnym w sieci, oszuści mogą sprawić, że numer telefonu, który widzimy na ekranie, będzie wyglądał jak oficjalny numer infolinii banku, np. PKO BP, mBank czy Santander. To daje złudzenie, że rozmawiamy z prawdziwym pracownikiem banku, co niestety budzi zaufanie.
Najczęściej spoofing telefoniczny działa w ten sposób, że otrzymujemy telefon od kogoś, kto podaje się za pracownika działu bezpieczeństwa banku. Oszust informuje nas o podejrzanej aktywności na naszym koncie – może to być rzekomy „nieautoryzowany przelew” lub próba zaciągnięcia kredytu na nasze dane. Aby „rozwiązać problem”, oszuści proszą nas o podanie wrażliwych informacji, takich jak login do bankowości internetowej, hasło, kod CVV karty płatniczej lub numer PESEL.
Spoofing telefoniczny i socjotechnika – kluczowe narzędzia oszustów
Przestępcy często wykorzystują nie tylko technologię, ale także socjotechnikę – technikę manipulacji, która ma na celu wzbudzenie emocji u ofiary i nakłonienie jej do podjęcia szybkiej, nieprzemyślanej decyzji. Jednym z głównych elementów tej manipulacji jest presja czasu – fałszywy pracownik banku może powiedzieć coś w stylu: „Twoje konto jest zagrożone!
Musisz natychmiast przelać pieniądze na bezpieczny rachunek!”. Ofiara, zdezorientowana i przestraszona, często działa w pośpiechu, nie weryfikując, czy rozmówca jest prawdziwym pracownikiem banku.
Przykładem może być fałszywy telefon od kogoś podającego się za przedstawiciela Banku Millennium, który informuje, że ktoś próbuje dokonać przelewu z konta. Oszust wprowadza ofiarę w panikę, co sprawia, że ta bez zastanowienia wykonuje polecenia „pracownika banku”.
Najczęstsze metody oszustw na pracownika banku
Spoofing telefoniczny przybiera różne formy, a cyberprzestępcy mają wiele sposobów, aby przekonać ofiarę do podania danych lub przelania pieniędzy. Oto kilka najczęściej spotykanych scenariuszy:
1. Oszustwo na aplikację
Fałszywy pracownik banku może zadzwonić z informacją, że na naszym koncie bankowym doszło do nieautoryzowanych transakcji. Aby „zabezpieczyć konto”, proponuje instalację specjalnej aplikacji, która ma rzekomo pomóc chronić nasze pieniądze. Zwykle oszuści polecają programy takie jak AnyDesk czy TeamViewer, które umożliwiają zdalne sterowanie urządzeniem. Po zainstalowaniu takiego oprogramowania oszuści uzyskują pełny dostęp do telefonu lub komputera ofiary, co pozwala im na wykonanie nieautoryzowanych przelewów lub kradzież innych danych wrażliwych.
2. Przestępstwo na przelew techniczny
Kolejną popularną metodą jest tzw. przelew techniczny. Oszust informuje nas, że nasze środki na koncie są zagrożone i aby je ochronić, musimy przelać je na bezpieczne konto techniczne. Oczywiście, konto to należy do przestępców, którzy po otrzymaniu pieniędzy znikają bez śladu. Często przestępcy sugerują wykonanie ekspresowego przelewu, aby „szybko zabezpieczyć środki”, co tylko zwiększa presję i dezorientację ofiary.
3. Oszustwo na weryfikację rozmówcy
W tej metodzie oszust prosi o podanie danych potrzebnych do „weryfikacji” – takich jak PESEL, login i hasło do bankowości internetowej, a nawet kod CVV z karty płatniczej. Przykładem może być telefon z „Banku Pekao”, gdzie oszust podaje się za pracownika działu bezpieczeństwa i prosi o szybkie podanie tych informacji, aby „zablokować podejrzane transakcje”.
Autentyczne przykłady oszustw z 2024 roku
W 2024 roku zanotowano wiele przypadków oszustw na pracownika banku. Oto kilka z nich:
- Styczeń 2024: 66-letni mieszkaniec powiatu radomskiego stracił 340 tys. zł. Oszust zadzwonił do niego, podając się za pracownika ING Banku Śląskiego, i przekonał mężczyznę, że aby zabezpieczyć swoje środki, musi je przelać na wskazane konto.
- Kwiecień 2024: Mieszkaniec powiatu radomskiego stracił 100 tys. zł. Oszust, podszywając się pod konsultanta z Banku Millennium, przekonał go do wypłacenia pieniędzy i wpłacenia ich za pomocą kodów BLIK na konto oszusta.
- Maj 2024: 59-letnia mieszkanka powiatu ostródzkiego straciła niemal 50 tys. zł po tym, jak oszust, podszywając się pod konsultanta z Alior Banku, nakłonił ją do podania danych logowania oraz kodów potwierdzających transakcje.
Jak rozpoznać oszustwo na pracownika banku?
Oszustwa na pracownika banku często są dobrze zorganizowane, ale istnieją pewne charakterystyczne sygnały, które mogą pomóc w ich rozpoznaniu. Oto kilka wskazówek:
- Pracownik banku nigdy nie poprosi o podanie loginu, hasła ani kodów CVV karty płatniczej przez telefon. Żaden bank, niezależnie od sytuacji, nie prosi o te dane przez telefon.
- Pracownicy banków, takich jak PKO BP czy Santander, nigdy nie proponują tzw. przelewów technicznych ani nie proszą o instalację aplikacji. Jeśli ktoś twierdzi inaczej, jest to z pewnością próba oszustwa.
- Fałszywe numery telefonów: Choć na ekranie telefonu może wyświetlić się prawdziwy numer infolinii banku, zawsze warto weryfikować, czy faktycznie rozmawiamy z przedstawicielem banku. W razie wątpliwości, najlepiej rozłączyć się i zadzwonić bezpośrednio na oficjalny numer infolinii banku.
Jak się chronić przed spoofingiem i oszustwami na pracownika banku?
Zabezpieczenie się przed oszustwami na pracownika banku wymaga przede wszystkim ostrożności i zdrowego rozsądku. Oto kilka kroków, które mogą pomóc:
- Nie działaj pod wpływem presji czasu: Przestępcy często próbują wywołać poczucie pilności, aby skłonić Cię do nieprzemyślanych decyzji. Jeśli rozmówca próbuje Cię pośpieszać, zakończ rozmowę i zadzwoń do banku samodzielnie.
- Weryfikuj tożsamość rozmówcy: Nie bój się poprosić o imię i nazwisko rozmówcy oraz o czas na samodzielny kontakt z bankiem. Możesz zweryfikować, czy faktycznie rozmawiasz z pracownikiem banku, dzwoniąc na oficjalną infolinię lub korzystając z aplikacji, takich jak Pekao24 czy mBank.
- Unikaj instalowania aplikacji na żądanie: Nigdy nie instaluj żadnych aplikacji na polecenie osoby dzwoniącej do Ciebie jako pracownik banku. Banki nigdy nie wymagają takiego działania w celu ochrony konta.
- Korzystaj z oprogramowania antywirusowego: Zarówno na komputerze, jak i smartfonie warto mieć zainstalowane oprogramowanie antywirusowe, które blokuje złośliwe oprogramowanie, mogące przejąć kontrolę nad urządzeniem.
- Nie podawaj numeru kart i kodu CVC lub CVV (składa się z 3 cyfr na odwrocie): Pracownicy banku nigdy nie pytają o takie informacje nie są on wymagana do załatwienia spraw przez infolinię.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa?
Jeśli zdarzyło się, że podałeś swoje dane przestępcom lub wykonałeś przelew na konto oszusta, nie zwlekaj – działaj natychmiast. Oto kroki, które powinieneś podjąć:
- Skontaktuj się z bankiem: Zablokuj swoje konto i zgłoś nieautoryzowane transakcje. Banki, takie jak Santander czy mBank, mają specjalne procedury dla ofiar cyberprzestępstw.
- Zgłoś sprawę na policję: Koniecznie poinformuj policję o oszustwie. Możesz to zrobić osobiście w najbliższej jednostce policji lub przez internet na stronie gov.pl lub incydent.cert.pl.
- Monitoruj swoje konta: Regularnie sprawdzaj swoje konta bankowe i inne usługi finansowe pod kątem podejrzanych działań.
Oszustwa na pracownika banku to jedno z największych zagrożeń w dzisiejszym świecie cyfrowym. Podszywanie się pod bank i wykorzystanie technik socjotechnicznych, takich jak spoofing, sprawia, że wiele osób traci oszczędności. Aby uniknąć tych zagrożeń, kluczowe jest zachowanie czujności, niepoddawanie się presji i stosowanie się do zasad bezpiecznego bankowania. Pamiętaj, że pracownicy banku nigdy nie proszą o instalowanie aplikacji czy podawanie danych wrażliwych przez telefon. W przypadku wątpliwości, zawsze lepiej przerwać rozmowę i skontaktować się z bankiem samodzielnie.
